1 kwietnia/1 grudnia na stacjach paliw następuje zmiana na gaz letni/zimowy. Czym jest letnie LPG? Co różni obie mieszanki i dlaczego jeżdżenie na właściwym autogazie jest tak ważne? Wyjaśniamy to w poniższym wpisie.
Gaz LPG stanowi ciekłą mieszaninę propanu (C3H8) i butanu (C4H10), a także śladowych ilości innych związków chemicznych. Jego wymagania jakościowe określa tzw. „norma autogazowa”, czyli norma PN-EN 589. To ona wyodrębnia gaz letni i zimowy, które różnią się proporcjami dwóch głównych składników mieszanki.
Jak paruje gaz LPG i dlaczego temperatura za oknem ma dla niego znaczenie?
Po zatankowaniu ciekłe paliwo LPG musi pokonać drogę ze zbiornika do kolejnych części instalacji. Aby było to możliwe, konieczne jest powstanie nadciśnienia, które wytwarza się pod wpływem temperatury otoczenia. Wtedy płynne paliwo w zbiorniku częściowo odparowuje, a tuż nad powierzchnią autogazu tworzy się poduszka powietrzna. Ta z kolei wywiera nacisk na ciecz i przesuwa ciepłe paliwo do dalszych części układu. Właśnie dlatego prężność-podciśnienie jest warunkiem koniecznym do jazdy na autogazie, a różne mieszanki LPG – parujące w innych temperaturach – mają to ciśnienie zapewnić.
Fot. Gaz LPG stanowi ciekłą mieszaninę propanu (C3H8) i butanu (C4H10), a także śladowych ilości innych związków chemicznych. Gaz letni i zimowy różnią się proporcjami dwóch głównych składników mieszanki. Prężność-podciśnienie jest warunkiem koniecznym do jazdy na autogazie, a różne mieszanki LPG – parujące w innych temperaturach – mają to ciśnienie zapewnić.
Za wszystkim stoi prężność par butanu i propanu
Wskazania termometru są tak ważne, bo parowanie butanu ustaje mniej więcej w temperaturze -0,5°C. Wprawdzie nie zamarza, ale przestaje wrzeć. A gdy gaz nie paruje – instalacja gazowa nie działa. To oznacza, że gdybyśmy do zbiornika LPG zatankowali czysty butan, nie zajechaliśmy na nim nigdzie już w temperaturze -1°C. Problem polega na tym, że zimowe temperatury dochodzą nawet do -30°C. Jak go rozwiązano? Zastosowano odpowiednią mieszankę z propanem, który przestaje parować dopiero w -43°C. Właśnie dlatego zimowy gaz zawiera około 60% propanu i 40% butanu – w ten sposób osiągamy większą prężność (lotność) par gazu.
W przypadku gazu letniego proporcje się odwracają – zawartość propanu wynosi około 40%, a butanu – 60%. Przy większych temperaturach zbyt wysoka prężność mogłaby powodować odparowanie gazu za wcześnie (już w przewodach instalacji), a to w dalszej kolejności prowadzić do problemów w działaniu silnika. Zasadą jest jednak, że gaz zimowy zadziała latem, jednak gaz letni zimą już nie.
Zamiana mieszanki LPG na stacjach paliw
Zmiana LPG z zimowego na letni odbywa się 1 kwietnia. Co jednak ważne, dzieje się to stopniowo. Jeśli 31 marca zatankujesz do pełna, nie musisz się martwić 😊 Początki wiosny zazwyczaj nie wiążą się z drastycznym wzrostem temperatur, a gaz zimowy ma nawet lepsze parametry w zakresie prężności od wymaganych latem. Dlatego w tym przypadku zmiana na stacjach paliw nie następuje z dnia na dzień.
Inaczej jest już przy przechodzeniu na gaz zimowy 1 grudnia. W związku wysokim prawdopodobieństwem minusowych temperatur, tego dnia paliwo na stacjach musi mieć już parametry wymagane zimą. Aby tak się stało, pierwsze dostawy zimowego LPG odbywają się jeszcze przed 1 grudnia. Natomiast uogólniając, okres letniego LPG trwa od 1 kwietnia do 30 listopada, a zimowego – od 1 grudnia do 31 marca.
Gaz letni jest tańszy
Jak już wiesz, w letnim gazie dominuje butan. Jest on tańszy niż przeważający w zimowej mieszance propan. Z tego wynika niższa cena letniego LPG. Co więcej, mieszanka gazu letniego jest bardziej wydajna – ma o około 6% większą kaloryczność w porównaniu do gazu zimowego. Dzięki temu zużycie paliwa przy mieszance letniej powinno być niższe. Oszczędności przydadzą się na urlop 😉
Proporcje LPG zależą od klimatu
Tak jak w jednym kraju pora roku wpływa na proporcje propanu i butanu w gazie, tak samo przez różnice temperatur pomiędzy strefami klimatycznymi – w poszczególnych krajach stosowane są inne mieszanki LPG. W państwach południowych o cieplejszym klimacie zwiększa się zawartość butanu (by zmniejszyć prężność par), a w krajach z zimnym klimatem w składzie autogazu znajduje się więcej propanu. Warto o tym pamiętać, podróżując zagranicę samochodem zasilanym LPG.
